“`html
Stephen McDonell
Bugün, Çin, bir tamircinin fizik alanında yüksek lisans sahibi olduğu, bir temizlik işçisinin çevre planlaması diplomasına sahip olduğu ve bir şoförün felsefi bir eğitim aldığı bir ülke haline geldi. Ayrıca, Tsinghua Üniversitesi’nden doktora diploması olan birinin yardımcı polis memurluğu için başvurduğu da biliniyor.
Bu durum, Çin’in karşı karşıya olduğu ekonomik zorluklar nedeniyle gündeme gelmiş birçok benzer örnekten sadece biri.
Sun Zhan, Nanjing’deki bir ev yemekleri restoranında garson olarak çalışmaya başlayacakken, “Hayallerimdeki meslek yatırım bankacılığıydı” diye ifade ediyor.
25 yaşındaki genç, kısa bir süre önce finans alanında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Yüksek maaşlı bir pozisyonda çalışarak “bol miktarda para kazanmayı” umuyordu, fakat “Böyle bir iş buldum ama sonuç alamadım” diye belirtiyor.
Çin, her yıl milyonlarca üniversite mezunu yetiştiriyor; ancak bazı alanlarda bu mezunlar için yeterli iş imkanı bulunmamaktadır.
Ekonominin zorluğu, emlak ve imalat gibi büyük sektörlerde ciddi duraklamalara yol açarken, genç işsizlik oranı da resmi rakamlara göre %20’ye kadar yükselmişti.
Değişikliklerin ardından Ağustos 2024’te işsizlik oranı %18,8’di. Kasım 2024 verilerine göre ise bu oran %16,1’e geriledi.
Çoğu üniversite mezunu, tercih ettikleri alanda iş bulmakta güçlük çekerek, niteliklerinin çok altında pozisyonlarda çalışmak zorunda kalıyor. Bu durum, aileler ve arkadaşlar tarafından eleştirilmesine neden oluyor.
- Çin’in yeni başarı hikayesinde yer bulamayan göçmen işçiler
Sun Zhan, garsonluk yapmaya başladığında ailesi bu kararı olumsuz karşıladı.
“Ailem, seçimlerim konusunda endişeleniyor. Uzun müddet eğitim aldım ve iyi bir okula gittim” diyor.
Ailesinin iş seçiminden rahatsız olduğunu ve memur olmasını tercih edeceklerini ifade eden Zhan, “Ama bu benim kararım” diyerek sözüne devam ediyor.
Yine de gizli bir hedefi var: Garsonluk yaparken restoran işini öğrenerek, bir gün kendi mekanını açmayı planlıyor.
Başarılı bir iş kurabilirse, ailesinin düşüncelerinin değişebileceğine inanıyor.
Hong Kong Şehir Üniversitesi’nden Profesör Zhang Jun, “Çin’deki iş durumu gerçekten zorlayıcı, bu nedenle birçok gencin beklentilerini yeniden gözden geçirmesi gerekiyor” dedi.
Birçok öğrencinin daha iyi fırsatlar elde etmek üzere daha yüksek diplomalar almasına rağmen, işgücü piyasasının zorlu koşulları ile yüzleşmek zorunda kaldıklarını belirtiyor.
Şanghay’da spor masajı kliniğinde stajyer olan 29 yaşındaki Wu Dan, “İş bulmak oldukça zor” diyor.
“Yüksek lisans öğrencisi arkadaşlarımın çoğu ilk iş başvurularını yaptı ama çok azı iş bulabildi” diye ekliyor.
Finans alanında eğitim aldığı Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden sonra iş pazarına gireceğini düşünmeyen Wu Dan, daha önce bir tarım ürünleri şirketinde çalıştığını da hatırlatıyor.
Hong Kong’daki eğitimini tamamladıktan sonra anakaraya döndüğünde, özel sermaye şirketlerinde çalışmak istedi fakat aldığı teklifler kendisine uygun gelmedi.
Bu tekliflerden hiçbiri ona cazip gelmediği için spor hekimliği eğitimine yöneldiği ailesi tarafından hoş karşılanmamış.
“Onlar, daha iyi bir işimin olduğunu düşünüyorlardı. Eğitimim oldukça sağlamdı; neden fiziksel işte çalışmayı tercih ettiğimi kavrayamıyorlardı” diyor.
Partneriyle birlikte yaşamaları gerektiği için mevcut maaşı ile Şanghay’da geçinmenin zor olduğunu anlamış durumda.
Kariyer değişimini destekleyen olmamışken, tedavisinin faydasını gören annesi fikirlerini değiştirmiş.
Finans mezunu artık yatırım sektörü dışında bir yol çizmeye karar vermiş. Spor yaralanmaları konusunda çalışmak istediğini ve işini sevdiğini belirtiyor; belki de bir gün kendi kliniğini açacak.
Prof. Zhang, “Çin’deki mezunlar, iş dünyasında başarılı olma beklentileri konusunda değişime zorlanıyor” diye vurguluyor.
“Birçok teknoloji firması dâhil, birçok şirket önemli sayıda çalışanını işten çıkardı” diyerek, bunun gençler için bir uyarı olabileceğini ifade ediyor.
Ayrıca, geçmişte mezunlara büyük fırsatlar sunan sektörlerin artık niteliklerden farotha düşük çalışma koşulları sunduğunu ve bu alanlarda gerçek fırsatların neredeyse yok olduğu yorumunda bulunuyor.
İşsiz mezunlar, gelecekte ne yapacaklarını düşünürken film ve televizyon sektörüne yönelim göstermeye başladı.
Büyük bütçeli filmlerin çekimleri için birçok figürana ihtiyaç bulunuyor ve Şanghay’ın güneybatısındaki Hengdian’da oyunculuk kariyeri arayan gençler çoğalıyor.
Elektrik mühendisliği eğitimi alan ve bir dizide koruma rolü üstlenmiş olan Wu Xinghai, “Başrol oyuncusunun yanında duruyorum; onları destekliyorum ama repliklerim yok” diyor.
26 yaşındaki genç, iyi görünen birisi olmasının figüran olarak iş bulmasında yardımcı olduğunu belirtiyor.
“Çok para kazanıyorum denilemez ama oldukça rahatım ve özgür hissediyorum” ifadelerini kullanıyor.
İsmini vermek istemeyen Li, “Çin’deki durum böyle, mezun olunca işsiz kalıyorsunuz” diye söylüyor.
Film yönetimi ve senaryo yazımı bölümünden mezun olmuş, birkaç ay süresince figüran olarak çalışmak üzere başvuru yapmış.
“Burada iş aramak için geldim ama hala gencim. Yaşlandıkça düzenli bir iş bulacağıma inanıyorum” diyor.
Ancak birçoğu, istikrarlı bir iş bulamama korkusu yaşıyor ve hayallerinden oldukça farklı bir pozisyonda performans göstermek zorunda kalmaktan endişe ediyor.
Çin ekonomisindeki belirsizlik gençlerin geleceklerine dair kaygı uyandırıyor.
Wu Dan, çalışan arkadaşlarının bile kendilerini kaybolmuş hissettiklerine dikkat çekiyor.
“Birçok kişi kafası karışık bir şekilde gelecekleri hakkında endişeler taşıyor. İş bulanlar bile memnun değiller. Bu pozisyonlarda ne yapacaklarını bilemiyorlar ve mevcut işlerini kaybederlerse ne olacağını sorguluyorlar” diyor.
Wu Dan yine de “akıntıya kapılacağını” ve “gerçekten ne yapmak istediğini zamanla keşfedeceğini” belirtiyor.
“`
